Column Aida Buckle
Op 17 november 2020 heb ik de digitale herfstsessie ‘Evaluatieonderzoek versnelling arbeidsparticipatie vergunninghouders’ bijgewoond over de aanpak in gemeente Eindhoven. Tijdens deze online bijeenkomst werd het belang van werk in de participatie van statushouders weer bevestigd. De combinatie taal en werkervaring opdoen blijkt een belangrijke motor te zijn van integratie.
De Eindhovense aanpak bestaat uit zeven elementen:
- Aanpak vanuit praktijk(ervaring) vormgegeven en doorontwikkeld
- Doelgroepgerichte aanpak
- Integratie en participatie vanaf de eerste dag
- Een parallelle aanpak
- Aanbod trajecten vanuit de gemeente
- ‘Standaardtraject’ waarbinnen maatwerk wordt geleverd
- Inzet op realistische en kansrijke route naar (passend) werk.
Waar ik op in wil zoomen is element 7: inzet op een realistische en kansrijke route naar (passend) werk.
Wat het werkelement inhoudt is om statushouders werkfit te maken door bijvoorbeeld aandacht te geven aan het opstellen van een cv en oefenen met sollicitatiegesprekken. Vervolgens worden de statushouders geplaatst bij werkgevers en krijgen ze daarbij jobcoaching op de werkvloer ter ondersteuning. De combinatie van taallessen krijgen en werkervaring opdoen blijkt goed te werken. Doordat statushouders in een omgeving terecht komen waar ze ‘gedwongen’ worden de taal te oefenen en wat hen helpt zelfstandig te worden op de Nederlandse arbeidsmarkt. Er komt namelijk veel kijken bij de stap richting de Nederlandse arbeidsmarkt en het draagt verschillende verantwoordelijkheden en vaardigheden met zich mee.
Ook voor de gemiddelde werknemer in Nederland is het een ontwikkelingsproces waarbij er veel nieuwe indrukken zijn en je nieuwe werknemersvaardigheden gaat aanleren. Door werkervaring op te doen als statushouder leer je bepaalde kennis en vaardigheden om je staande te houden op de Nederlandse arbeidsmarkt. Ook is het belangrijk om kennis te nemen van de vakjargon die gebruikt wordt binnen bepaalde werkvelden en hoe je omgaat met werkculturen. Hierdoor krijgt de statushouder beter mee wat er gebeurt op de werkvloer en kan zich zelf dan ook beter uitdrukken.
Een goed aandachtspunt is de informatieoverdracht over wensberoepen van de statushouders en de stappen richting deze wensberoepen. Statushouders hebben vaak een bepaald erkend beroep uitgeoefend in het land van herkomst, wat ze in Nederland niet direct kunnen oppakken wegens onder andere bepaalde diploma-eisen. Om teleurstellingen te voorkomen en het verwachtingsmanagement bij te stellen, is het noodzakelijk om de statushouder mee te nemen in het proces binnen de Nederlandse arbeidsmarkt. Bespreek wat de beweegredenen zijn achter bepaalde keuzes in het traject en welke stappen er gemaakt kunnen worden richting de wensberoepen (met behulp van bepaalde opleidingen bijvoorbeeld). Op die manier wordt er ook toekomstperspectief geboden en geef je deze groep mensen meer vertrouwen in een mooie toekomst.
Verder vond ik kenmerkend aan deze aanpak dat het ook nazorg biedt aan statushouders. Dit is een belangrijk element omdat er zonder maatwerk geen duurzame participatie mogelijk is. Wanneer er geen opvolging wordt gedaan en het voor statushouders onduidelijk blijft welke stappen zij verder kunnen nemen, verliest de aanpak zijn waarde. Daarom pleit ik ook altijd bij elke aanpak of pilot voor nazorg en opvolging.
Want stel je eens voor: er is oorlog in Nederland. Jij gaat op de vlucht naar Syrië en je mag meedoen aan een interventieprogramma waardoor je meer kansen kunt krijgen op de arbeidsmarkt in Syrië. Tegelijkertijd moet je ook de Arabische taal onder de knie krijgen en je kunnen uitdrukken in deze nieuwe taal. Uiteindelijk rond je het traject succesvol af, maar wanneer je klaar bent met het programma loop je tegen verschillende aspecten aan: je weet niet bij welke hogeschool je moet zijn om je opleiding te starten, welke voorafgaande toetsen je daarvoor moet afleggen, je wilt in de tussentijd graag ergens werken of vrijwilligerswerk doen maar weet niet goed wat de mogelijkheden daarvoor zijn. Het land is je verder onbekend en uiteindelijk trek je je thuis terug. Je basisniveau Arabisch gaat achteruit omdat je niet meer onder Arabischtalige mensen bent, en je ziet de toekomst minder rooskleurig in. Deze geschetste situatie moeten we te allen tijde voorkomen, en mensen die een nieuw bestaan in Nederland willen opbouwen geleidelijk toeleiden naar een duurzame plek in de samenleving. Ook na het doorlopen van een (effectieve) interventie.
