Confronteren is bij uitstek een techniek waar veel misverstanden over bestaan. Vaak wordt confronteren gezien als een strenge, autoritaire techniek om de ander vooral in te laten zien dat hij iets verkeerd doet. Of als een manier om de ander te vertellen wat hij niet snapt of inziet.
Niets is echter minder waar: confronteren is juist een motiverende techniek om het (zelf)inzicht te vergroten bij anderen. Om vervolgens vanuit het zelf verworven inzicht, urgentie te voelen om veranderingen door te voeren. Confronteren houdt dan ook in dat je twee elementen van de ander of de situatie naast elkaar zet, die (ogenschijnlijk) met elkaar in tegenspraak zijn, met als doel om een verandering in denken en doen te realiseren.
Bij confronteren bevraag, benoem of bespreek je bijvoorbeeld een tegenstelling tussen:
- Iets wat de ander zegt en wat hij doet (welk gedrag hij laat zien), bijvoorbeeld “Je geeft aan dat je weinig ervaring hebt met vragen stellen, tegelijkertijd hoor ik vaak heel veel handige en effectieve vragen stellen”.
- Een opmerking van in het begin van het gesprek en later in het gesprek, bijvoorbeeld “Je gaf toestraks aan dat je een baan zoekt in de metaalbewerking, maar nu hoor ik je zeggen dat je houtbewerking ook heel erg leuk lijkt”.
- Non-verbale en verbale communicatie van de ander, bijvoorbeeld “Je zegt dat het goed met je gaat, maar tegelijkertijd zie ik de tranen in je ogen staan”.
- Een waarde van de ander en het gedrag dat hij in het gesprek laat zien, bijvoorbeeld “Je gaf eerder aan dat je het belangrijk vindt dat mensen elkaar laten uitpraten, tegelijkertijd is dit de vierde keer dat je mij onderbreekt”.
Belangrijk is om deze ogenschijnlijke tegenstrijdigheid waarde-neutraal te benoemen. Dus het niet benoemen als “Dat kan niet kloppen”, of “Je doet iets verkeerd“, maar als iets waar jij op het oog een tegenstrijdigheid ervaart en je graag wil weten hoe de ander dat ziet. Je wil immers dat de ander echt nadenkt over wat je zegt en niet het gevoel heeft zich te moeten verdedigen. Zelfinzicht vergroot je vooral als iemand zich veilig genoeg voelt om op zijn eigen gedrag te reflecteren. Dat iemand echt in die spiegel durft te kijken die je hem voorhoudt.
Een simpele manier omdat te bereiken, is om na het benoemen van de tegenstrijdigheid een stilte te laten vallen: geef de ander de ruimte om na te denken en om te reageren. Een andere manier is om het benoemen van de tegenstrijdigheid aan te vullen met een vraag: “Hoe zie jij dat?”, of “Hoe verhouden die twee dingen zich tot elkaar?”. Met een vraag op basis van nieuwsgierigheid (en niet vanuit wantrouwen) trigger je de ander nog meer om echt na te denken over de ogenschijnlijke tegenstrijdigheid en het verkrijgen van meer (zelf)inzicht.
En wie weet? Blijkt de tegenstrijdigheid helemaal niet zo tegenstrijdig te zijn, maar blijkt uit de toelichting van de ander een logica die jij nog niet had gezien en leidt het tot inzicht bij jou. Hoe dan ook, als je op deze manier confronteert, leidt het bijna altijd tot mooie nieuwe inzichten!
