Aanleiding: verbetering re-integratie tweede spoor
We zijn gestart met een nieuw onderzoeksproject, getiteld ‘De Groep als Medicijn in Spoor 2’, met subsidie van ZonMw en in samenwerking met de Krachtcentrale 013. Binnen dit project willen we leren wat er voor wie werkt en waarom aan een innovatieve groepsgebaseerde aanpak binnen re-integratie tweede spoor.
Bij langdurig zieke werknemers wordt op een gegeven moment (vaak vanaf 1 jaar ziekte) ook gekeken of re-integratie bij een andere werkgever mogelijk is. Dit wordt re-integratie tweede spoor genoemd, maar in de praktijk blijkt dit nog vaak moeizaam te verlopen. Dit vormde enkele jaren geleden reden voor het ministerie van SZW om via ZonMw een onderzoeksprogramma op te zetten gericht op verbetering re-integratie tweede spoor, door de inzet van innovatieve aanpakken.
Een van de mogelijke innovaties is om binnen het tweede spoor (meer) groepsgewijs te werken aan re-integratie, in plaats van (uitsluitend) individuele begeleiding. In de praktijk wordt groepsgebaseerde begeleiding nu weinig ingezet binnen spoor 2, met uitzondering van eventuele specifieke (sollicitatie)vaardigheidstrainingen. Hier ligt een innovatiemogelijkheid. Uit internationale studies en bij korter durend verzuim weten we namelijk dat groepsinterventies van meerwaarde kunnen zijn. Bovendien bieden groepsgebaseerde aanpakken vergelijkbare elementen die ook werkzaam blijken te zijn binnen ‘Arbeid als medicijn’, zoals structuur, zingeving, sociale contacten, steun, status, een ‘sense of belonging’ en interpersoonlijk leren. Binnen andere sectoren en werkvelden blijken groepsgebaseerde aanpakken bovendien soms op zijn minst even effectief als individuele aanpakken. Maar dat hoeft uiteraard nog niet te betekenen dat dit ook opgaat voor langdurig zieke werknemers in Nederland.
Reden genoeg dus om na te gaan of groepsgebaseerde aanpakken van meerwaarde blijken te zijn binnen het veld van re-integratie tweede spoor. En om te kijken voor wie (elementen van) groepsgebaseerde aanpakken werken, wanneer en waarom. Zodat het bredere veld deze inzichten kan toepassen ter verbetering van de re-integratie tweede spoor.
Onze aanpak
Om gericht te onderzoeken wat er wel en niet werkt aan de groepsgebaseerde aanpak hanteren we de ‘theoretische bril’ van het ‘Mechanisms of Action in Group Interventions (MAGI)’ model van Borek en collega’s (2019). Dit rijke MAGI-model maakt inzichtelijk welke mogelijke processen en elementen binnen groepsinterventies de beoogde gedragsverandering van deelnemers faciliteren. Het model omvat de volgende zes overkoepelende categorieën van processen:
- De methodiek: ontwerp/design van de groepsinterventie
- Faciliteringstechnieken: vaardigheden om een groepsproces te begeleiden
- Groepsdynamiek en ontwikkelingsprocessen
- Interpersoonlijke veranderingsprocessen
- Intrapersoonlijke veranderingsprocessen
- Facilitator-, deelnemers- en contextkarakteristieken.
Het mooie aan dit model is dat het zowel gebruikt worden als (theoretisch) verklarend model voor hoe (gedrags)veranderingen plaatsvinden in groepsinterventies, als voor (door)ontwikkeling van de groepsinterventie, training van de begeleiders en dus voor evaluatie en onderzoek.
Bij Stichting de Krachtcentrale 013 in Tilburg hebben ze inmiddels jarenlange ervaring met het opbouwen en uitvoeren van groepsgebaseerde aanpakken in de re-integratiebegeleiding, onder andere voor zieke werknemers in het tweede spoor. Bovendien staan zij open voor het door ontwikkelen van de aanpak, door samen met betrokkenen veelbelovende groepsgebaseerde elementen toe te voegen aan de aanpak en hier gezamenlijk van te leren. Voorbeelden zijn het toevoegen van trialogen tussen begeleider, werknemer en werkgever en begeleide intervisies tussen de zieke werknemers.
Op deze manier werken we niet alleen toe naar het opdoen van waardevolle inzichten, maar ook naar het ontwikkelen van een overdraagbare groepsgebaseerde methodiek die in het brede veld van spoor 2 bruikbaar is.
Meer weten?
Hier kun je de projectpagina op ZonMw vinden.
Word je graag op de hoogte gehouden over dit onderzoek? Of vind je het interessant om eens verder te praten over de voordelen en uitdagingen van groepsinterventies en hoe het MAGI-model hierbij kan helpen? Laat het ons weten: Anner Bindels, (senior Adviseur Onderzoek, 06-40631394, anner@zinziz.nl), of Hilde van Ravenswaaij (projectleider ‘De Groep als Medicijn’, 06-40496436, hilde@zinziz.nl).
We voeren ook een ander onderzoek uit binnen het ZonMw-programma Verbetering re-integratie tweede spoor: ‘Samen het juiste spoor leggen’. Zie hier de projectpagina bij ZonMw en hier een leuke update binnen het project.
Lees hier meer over het ZonMw-programma Verbetering re-integratie tweede spoor.
